„Naród bez bohaterów, to naród umarłych.”

Stowarzyszenie Szwadron Kawalerii, jako pułk patronacki, obrał 27. Pułk Ułanów im. króla Stefana Batorego. Wybór pułku wynika przede wszystkim z lokalizacji siedziby naszego Szwadronu. To kilka kilometrów od naszej stajni ułani z odtworzonego w ramach AK 27. Pułku Ułanów stoczyli ostatnią bitwę w ramach Grupy „Kampinos”.  Poniżej przedstawiamy historię pułku i sylwetki niektórych z nich.

27. Pułk Ułanów im. Króla Stefana Batorego – stacjonował w Nieświeżu. Należał do Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. Pułk sformowano 27.VII.1920 roku w Kaliszu. Początkowo nosił on nazwę 203. Ochotniczy Pułk Ułanów. Kadra tego pułku początkowo składała się z ochotników (głównie na własnych koniach), oraz z oficerskiej kadry 3. Pułku Ułanów i 1. Pułku Ułanów Krechowieckich. Pułk składał z 4 szwadronów liniowych, szwadronu ckm i szwadronu technicznego. Początkowe uzbrojenie pułku było różne i często stanowiło własność ochotników. Po sformowaniu pułku w 1920 roku, obowiązywało umundurowanie według przepisów z 1919 roku. Jednak pułk nie miał pieniędzy na zakup mundurów i tak naprawdę każdy nosił to, co miał. Gdy pułk zmienił nazwę na 27. Pułk Ułanów, obowiązywała czapka angielska z żółtym  otokiem i niebieską wypustką dookoła krawędzi otoku oraz żółtym wokół denka czapki.
Od roku 1922 obowiązywały rogatywki. Pierwsze walki ułani stoczyli pod Ciechanowem 6.VIII.1920 roku. Starcia z nieprzyjacielem na tym terenie pułk prowadził wielokrotnie jednak ze zmiennym szczęściem. Od połowy sierpnia do września walki pułku przeniosły się w okolice Chorzel i Grabowa. Następnie ułani przemieścili się na południe i tam stoczyli boje pod Iwańcem i Brześną. Następnie pułk został przydzielony do 13. Dywizji Piechoty, walczył razem z nią aż do zawieszenia broni tj. do 18.X.1920 roku. Podczas II Wojny światowej jednostka należała do Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. W wojnie obronnej 1939 r. pułk stoczył boje pod Mińskiem Mazowieckim (13 września), Krasnobrodem (23 września), Hutą Różaniecką i Morańcami (26 września). Pułk okrążył korpus niemiecki, zniszczył wiele czołgów i samochodów pancernych. Ułani zostali okrążeni pod Włodypolem przez wojska radzieckie i skapitulowali, a działo się to wszystko 27.IX.1939 roku, po czym pułk rozwiązał się. Jednostkę zaczęto odtwarzać w ramach struktur Armii Krajowej, początkowo jako konny zwiad piechoty Polskiego Oddziału Partyzanckiego im. T. Kosciuszki. Ułani brali udział w licznych walkach z niemieckim okupantem, m.in. w likwidacji niemieckiego garnizonu i zdobyciu Iwieńca, a także chronili miejscową ludność przed napadami sowieckiej partyzantki i band rabunkowych, przychodzących zza przedwojennej granicy polsko – radzieckiej. Oddział,  rozproszony w czasie potężnej antypartyzanckiej operacji „Herman”, zebrał się na nowo, podejmując walkę z Niemcami szybko doszedł do poprzednich stanów osobowych. Na początku grudnia 1943 roku, jako jedyna zwarta jednostka,  uniknął podstępnej likwidacji  Polskiego Oddziału Partyzanckiego, wykonanej na rozkaz dowódcy partyzantki sowieckiej, gen. Ponomarienki. Walka z wielokrotnie liczniejszą partyzantką sowiecką, nawet w obliczu zawartego taktycznego rozejmu z Niemcami, wymagała zwiększenia mobilności i prowadzenia głębokiego zwiadu. Te zadania mogli wykonywać skutecznie wyłącznie ułani, dlatego ich stan osobowy zwiększono do pełnych czterech szwadronów 27. p.u. oraz utworzono zalążek 23. p.u. w postaci szwadronu ckm-ów. W obliczu zbliżającego się frontu i braku możliwości nawiązania kontaktu z lokalnymi strukturami AK pułk, wraz z całym Zgrupowaniem Stołpecko – Nalibockim, dokonuje brawurowego przemarszu do Puszczy Kampinoskiej i bierze udział w walkach w Powstaniu Warszawskim, uczestnicząc w utworzeniu Niepodległej Rzeczypospolitej Kampinoskiej.  Ułani pułku, po poniesieniu olbrzymich strat w bitwie pod Jaktorowem (29 IX 1944r,) przedzierają się za Pilicę w lasy kieleckie, gdzie w sile szwadronu dołączają do 25 p.p. AK i kontynuują walkę nawet po rozwiązaniu lokalnych oddziałów AK aż do 17 stycznia 1945 roku, tj. do wkroczenia na te tereny Armii Czerwonej.
Dowódcą pułk w latach 1934 – 1939 był pułkownik Józef Pająk, a w latach 1943 – 1945 chorąży Zdzisław Nurkiewicz. Święto pułkowe obchodzono 27 lipca w rocznicę utworzenia 203. Ochotniczego Pułku Ułanów.

 

„Naród bez bohaterów, to naród umarłych” – nie jesteśmy „umarli”. Poniżej prezentujemy sylwetki żołnierzy, kawalerzystów którzy są dla nas wzorem godnym naśladowania.

Adolf Pilch ps. „Góra„, „Dolina” (ur. 22 maja 1914 w Wiśle, zm. 26 stycznia 2000 w Londynie) – jeden z dowódców oddziałów Armii Krajowej, w stopniu kolejno podporucznika, porucznika (1944) i majora (1945?). Walczył w ponad 200 bitwach i potyczkach, w zdecydowanej większości zwycięskich. Odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych, autor wspomnień pt. „Partyzanci trzech puszcz„. Zmarł w 2000 na emigracji; w jego pogrzebie w Wandsworth wzięło udział pod partyzanckim sztandarem czterech z wciąż żyjących „Doliniaków„.
Na jego cześć w 2005 nazwano Szkołę Podstawową im. Adolfa Pilcha w Dziekanowie Polskim.

Zdzisław Nurkiewicz ps. „Noc„, „Nieczaj„, „Bator„, „Błyskawica” (ur. 10 lutego 1901 we Włocławku, zm. 12 stycznia 1980 w Czatkowicach) – rotmistrz Wojska Polskiego. W latach 1918-1919 służył jako ochotnik w 31. Pułku Strzelców Kaniowskich, a kampanię wrześniową 1939 r. odbył w szeregach 27. Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu. Został ciężko ranny. Dowódca Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, gen. bryg. Władysław Anders awansował go na chorążego i wnioskował o odznaczenie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej aktywnie działał w konspiracji Związku Walki Zbrojnej – Armia Krajowa. W latach 1941-1942 w Obwodzie AK w Nieświeżu, kryp. „Strażnica„, „Niedźwiedzica„, a później w Obwodzie AK Stołpce. W latach 1942-1944 działał w grupie Miłaszewskiego i organizował w Puszczy Nalibockiej Dywizjon 27. Pułku Ułanów (nazywany przez miejscową ludność „Legionem Nurkiewicza” lub „Królem Nocy„). Od lipca 1944 r. do stycznia 1945 r. walczył w Puszczy Kampinoskiej, Powstaniu Warszawskim i w lasach opoczyńskich. Rozbudował dywizjon i był jego ostatnim dowódcą. W czasie walk był dwukrotnie ranny. Ostatnie boje toczył wspólnie z 25. Pułkiem Piechoty Armii Krajowej Ziemi Piotrkowskiej. Po wojnie w 1959 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, a następnie skazany przez sąd na karę śmierci, później zamienioną na 15 lat ciężkiego więzienia. Dopiero w marcu 2005 r. został całkowicie zrehabilitowany. Spoczywa na cmentarzu parafii Św. Marcina w Krzeszowicach obok Krzyża Katyńskiego. Miał siedmioro synów i córkę.

Witold Pilecki ps. „Witold”, „Druh”…; nazwiska konspiracyjne „Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV<1> (ur. 13 maja 1901 w Ołońcu, Rosja, stracony 25 maja 1948 w Warszawie) – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w Auschwitz-Birkenau. Oskarżony i skazany przez władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948. Oskarżenie anulowano w 1990. Kawaler Orderu Orła Białego. Autor pierwszych na świecie raportów o Holokauście, tzw. Raportów Pileckiego.